Lichess in de praktijk

Na drie maanden en vele ronden online-competitie van de Baarnse Schaakvereniging op lichess kunnen verschillende conclusies worden getrokken. De eerste? Het werkt uitstekend! Online schaken zal nooit een volwaardig alternatief voor het ‘gewone’ schaken worden wat mij betreft, maar in bijzondere omstandigheden als een corona-tijdperk blijkt het een prettige manier om toch op een volwaardige manier te blijven schaken. Het feit dat inmiddels al geruime tijd ongeveer 2/3 van de actieve leden van de Baarnse Schaakvereniging verwikkeld is in een heuse online-schaakcompetitie bewijst dit.

Conclusie nummer twee is dat ook schakers die niet zo dol zijn op computers prima in staat blijken te zijn om mee te doen aan een online-competitie. Hiertoe moet wel eerst wat schroom worden overwonnen, computers blijven nu eenmaal onnatuurlijke en enge dingen. In de handleiding heb ik geprobeerd spelers te ‘verleiden’ lichess te gaan proberen, ditmaal wil ik het hebben over het spelen op deze schaakserver in de praktijk. We hebben in sommige ronden dingen fout zien gaan, het is de bedoeling daar lering uit te trekken en daarvoor is enige aanvullende kennis nodig.

Ik zal dit artikel opdelen in drie delen, te weten: a) Mogelijkheden tijdens en na je partij  b) Mogelijkheden als je meekijkt bij een partij van anderen en c) Het voorbereiden op een tegenstander. En tenslotte nog iets over opties. Maar laten we beginnen met

a) Mogelijkheden tijdens en na je partij.

Hier een screenshot met de opties tijdens de partij (even diep ademhalen!):

Het lijkt ingewikkeld maar dat valt mee. De belangrijkste tip is dat als je opgeeft of remise aanbiedt je dit moet bevestigen. Dus log niet uit na één keer op opgeven te hebben geklikt, want je tegenstander (en de kijkers) zijn niet op de hoogte van het feit dat je hebt opgegeven en wachten geduldig op de volgende zet, totdat je uiteindelijk door je tijd gaat…. Chatten met je tegenstander gaat prima, mits je de tekst op de juiste plaats intikt! En dat is linksonder, op de plek waar ‘Wees a.u.b. vriendelijk in de chat’ staat. Vergeet niet op ‘enter’ te drukken als je uitgetikt bent! Het kan zijn dat tijdens de partij toeschouwers ook aan het chatten zijn. De spelers kunnen dat tijdens de partij niet zien maar pas nadat die is beëindigd.

Na afloop van de partij heb je extra mogelijkheden. Ze staan o.a. onder het bord. Met de optie ‘Analyse door de computer’ kun je de partij laten analyseren door schaakengine ‘Stockfish 11’. Aan de notatie rechts van het bord worden commentaar, beoordelingen en analyses toegevoegd. In plaats van de blauwe balk met het verzoek komt er na de analyse een diagram te staan met beoordelingen per zet. Je kunt met je muis er in bewegen om exact te zien welke zet niet goed was.

Bij ‘Tijdsgebruik van zetten’ zie je een overzicht van de partij met daarbij de tijd die de spelers voor alle zetten hebben uitgetrokken. Wederom kun je hier met de muis manoeuvreren in de afbeelding om details te kunnen zien. Ik vind dit persoonlijk een heel fijne optie omdat het belangrijk is achteraf te weten waar je lang hebt nagedacht en in het bijzonder waarom!

 

Dan is er nog de optie ‘FEN & PGN’. Die geeft in het hoofdveld de notatie van de partij in PGN, maar aan de bovenkant zie je in blauw onder andere ook de mogelijkheid de notatie in PGN te downloaden om deze te gebruiken voor een analyse in je eigen favoriete schaakprogramma.

Er staat nog veel meer op de pagina, maar laat ik het houden bij het overzicht dat na analyse onder de notatie verschijnt. Het is een kort overzicht van de imperfecties, fouten en blunders van de beide spelers tijdens de partij. Ook zie je een score van het gemiddelde centipionverlies. Over het algemeen geldt hierbij hoe lager, hoe beter. Door op de blauwe balk met ‘Leren van je fouten’ te klikken, krijg je opgaven die te maken hebben met bepaalde zetten en kun je oefenen hoe het beter had gekund.

 

b) Mogelijkheden als je meekijkt bij een partij

Het meekijken bij een partij van een clubgenoot blijkt een favoriete bezigheid van menige BSV’er te zijn geworden. Het is interessant en leerzaam, je hoeft niet te staan en je kunt er gerust een glaasje bij drinken.

Wil je bij een partij meekijken, dan kun je als start het beste naar de teamruimte van de Baarnse Schaakvereniging gaan. In de lijst van teamleden kun je zien wie er online zijn, de punt voor de naam is dan groen. Als je op de naam van een speler gaat staan, zie je een hoop informatie. Zie je ook een bord, dan betekent dat de de speler in kwestie een partij aan het spelen is. Klik je op het bord, dan word je direct doorgelinkt naar de partij in kwestie.

Je kunt ook naar het profiel van een speler gaan en daar rechtsboven op het TV-icoontje klikken. Ook dan kom je bij de actuele partij van de speler.

De speeldag en -tijd van de actuele ronde worden in de teamruimte van de BSV in het forum aangegeven. Ook wordt er in de groepsapp aangegeven wanneer een nieuwe partij is gestart.

Ben je eenmaal bij de partij aanbeland, dan zul je zien dat het sterk lijkt op de omgeving waarin je zelf een partij speelt, er zijn alleen minder opties. Je kunt meechatten met andere toeschouwers, zonder dat de spelers het zelf kunnen lezen. Je doet dat door linksonder tekst in te voeren, op de plek waar ‘Wees a.u.b. vriendelijk in de chat’ staat.

Ook heb je de mogelijkheid zelf de actuele stelling te analyseren, je ziet aan de rechterkant van het bord een analyseknop. Klik je daarop, dan komt er een nieuw bord waarop je zelf zetten en varianten kunt uitvoeren.

 

c) Voorbereiden op je tegenstander

Het feit dat er in de huidige opzet van de online-competitie één partij per week wordt gespeeld, geeft de mogelijkheid je geducht voor te bereiden op de volgende tegenstander. Dat doe je door je te verdiepen in zijn profiel!

Na je tegenstander opgezocht te hebben via de zoekfunctie (vergrootglas) of door elders op lichess op de naam te klikken, kom je in zijn profiel. Hier kun je alle mogelijke informatie over hem/haar vergaren, maar het belangrijkste zijn natuurlijk de gespeelde partijen. Klik op ‘… partijen’ en je komt in een volgend scherm waarin ze chronologisch staan vermeld:

Je kunt partijen één voor één naspelen, vaak zijn ze al geanalyseerd door een computer en anders kun je zo’n analyse alsnog aanvragen.

Instellingen

Tot slot iets over instellingen. In lichess zijn er talloze opties waar je naar hartenlust mee kunt stoeien. Over het algemeen hoeft er nauwelijks iets aan veranderd te worden, met uitzondering van de zog. ‘Premove’ (voorafzetten) instelling. Deze geeft de mogelijkheid een zet te doen als je tegenstander nog aan het denken is. Handig bij supersnelle partijtjes, maar bij een ‘gewone’ pot blijkt het soms problemen op te leveren. We raden aan deze optie uit te zetten en dat doe je als volgt:

Als je uit de pagina gaat, worden de nieuwe instellingen automatisch opgeslagen.

Voor zover lichess in de praktijk. Mochten er vragen zijn, schroom dan niet ze hieronder te stellen. Veel plezier en hopelijk tot snel in lichess!